post@deschoneschrijfster.nl 06 24 21 18 09
Coronacommunicatie: tips voor je taal & toon (1)
25/05/2020
Het is een lastige en surrealistische tijd. Maar ook een fascinerende tijd voor taal- en gedragswetenschappers. Hoe beïnvloedt de dreiging van het coronavirus onze taal en ons gedrag? En hoe kun jij hier als ondernemer rekening mee houden? Een tweeluik over coronacommunicatie. Deel 1: de invloed van corona op onze taal.
Laten we eerst eens kijken naar het c-woord. In februari dit jaar gebruikten de media nog verschillende termen door elkaar voor het virus dat COVID-19 veroorzaakt. Het ‘nieuwe coronavirus’ werd het genoemd, of het Wuhanvirus, naar de naam van de stad waar het virus voor het eerst opdook. Maar zodra de eerste officiële Nederlandse patiënt in maart werd geregistreerd, hoorden en lazen we alleen nog ‘corona’ (ja, dat schrijf je met een kleine letter).
Coronawoordenboek
En daarna ging het snel: sinds het virus zich over de wereld verspreidt, zijn er honderden nieuwe woorden bijgekomen. Afstandseconomie, anderhalvemeterwerkplek, coronacomplottheorie, sociale onthouding … allemaal samenstellingen en afleidingen waar we voor de coronacrisis nooit van hadden gehoord. Half maart begon ik een lijstje van coronaterminologie bij te houden. Ik ben hiermee gestopt toen ik zag dat de hoofdredacteur van de Dikke van Dale, Ton den Boon, een heus coronawoordenboek publiceerde.
Oorlogsmetaforen
Opmerkelijk in coronacommunicatie is het gebruik van oorlogsmetaforen. Tijdens persconferenties werd het virus een ‘onzichtbare vijand’ genoemd, het medisch personeel bestond uit ‘strijders’ en ‘frontsoldaten’. Die militaire metaforen waren nodig om de ernst van het probleem te benadrukken en om draagvlak te creëren voor drastische maatregelen als de lockdown, schrijft Ton den Boon in zijn wekelijkse taalrubriek in Trouw (lees hier de column over coronametaforen)
Corona-hashtags
In de eerste nieuwsbrieven van bedrijven werd nog volop verwezen naar het virus. ‘In tijden van corona …’ en ‘In deze gekke tijd …’ lazen we dan in de inleiding van de mail of het artikel. Ook zagen we in die eerste weken allerlei corona-hashtags in social mediaberichten: #coronavirusNL, #blijfthuis, #flattenthecurve. Nu de anderhalvemetersamenleving ‘het nieuwe normaal’ is geworden, neemt het gebruik van deze hashtags af.
Corona-taaltips voor jouw onderneming
- Benieuwd naar de vele nieuwe woorden waarmee onze taal sinds corona is verrijkt? Bekijk hier het coronawoordenboek van Taalbank, het weblog over taalverandering in het Nederlands.
- Veel termen die met corona te maken hebben, zijn lastig te begrijpen voor laaggeletterden. Expertisecentrum Pharos maakte een corona-woordenlijst met uitleg bij ingewikkelde (medische) terminologie.
- Heb je behoefte aan pictogrammen om je communicatie te verduidelijken, kijk dan op de site van het Kennisplein Gehandicaptensector. Hier vind je een pictoset over onder meer handen wassen en het dragen van mondkapjes.
- Vermijd clichés. We hebben intussen bijna drie maanden te maken met het coronavirus in de wereld. In Nederland wordt de lockdown langzaam weer afgebouwd. Begin jouw blog of nieuwsbrief dus gewoon met het nieuws dat je wilde vertellen, en herinner mensen niet steeds aan ‘deze coronatijd’. Datzelfde geldt voor hashtags in je social mediaberichten: benoem waar je artikel over gaat, en verwijs niet onnodig naar de wereldwijde pandemie.
In mijn volgende blog lees je over coronacommunicatie en gedragsverandering. Met tips voor communicatie met je klanten en medewerkers, bijvoorbeeld over de periode die eraan zit te komen: het anderhalvemeterkantoor.
De wordcloud met coronatermen maakte ik met behulp van woordwolk.nl